Thoát Kiếp Nô Lệ Overthinking: Cơ Thể Bạn Đang "Nghiện Sự Tiêu Cực" Thật!

Vì sao bạn càng cố gắng tích cực lại càng overthinking? Khám phá cơ chế sinh học "Nghiện Sự Tiêu Cực" của não bộ. Áp dụng 5 bước cai nghiện để làm chủ tâm trí, thoát khỏi vòng lặp stress.

Muốn thoát kiếp "nô lệ" của Overthinking (suy nghĩ quá nhiều mà không làm được điều gì ra trò), bạn phải thấm thía quy luật "Nghiện Sự Tiêu Cực" của não bộ (đã được khoa học thần kinh chứng minh). Video bên dưới sẽ thay đổi mãi mãi cách bạn đang đối xử với cảm xúc của mình (lý do vì sao bạn càng cố tích cực lại càng tiêu cực).

Đây xứng đáng là video "thay đổi" tâm trí tôi trong năm 2025 này! (tôi đã dành cả 6 năm để thiền và chữa lành nhưng vẫn bất ngờ cho đến khi xem nó). Và tận 20 triệu lượt xem thể hiện

Bài này (dài) nói về video giải thích cơ chế sinh học của việc "nghiện khổ" (Addiction to Suffering) trong thực tế cơ thể chúng ta (mà nhiều người không hề biết, cứ tưởng mình bị yếu đuối hay nghiệp chướng), nên đám đông đa số cứ luẩn quẩn trong stress.

Tôi đoán nhiều bạn đọc đến đây sẽ ngại vì nó đụng chạm vào những vết thương tâm lý sâu kín nhất.

Hãy vượt qua nỗi sợ đó, bài viết này và video được nhắc đến có thể sẽ là "liều thuốc giải" duy nhất giúp bạn tìm lại sự bình yên thật sự trong năm nay. Và nếu cần thiết thì tôi sẽ là người hỗ trợ bạn

Hãy hình dung bạn là một người có trách nhiệm, một người làm việc trí óc (leader, chủ doanh nghiệp, freelancer...). Bạn thông minh, nhạy bén, nhưng đêm về là lúc địa ngục bắt đầu. Cứ đặt lưng xuống là não bộ "bật công tắc". Những sai lầm trong quá khứ, những lo lắng về tương lai, kịch bản tồi tệ nhất... nó tua đi tua lại như một cuốn phim hỏng.

Bạn cảm thấy khó hiểu: "Rõ ràng ban ngày mình rất ổn, mình đọc bao nhiêu sách self-help, mình đi học thiền, mình biết phải 'tư duy tích cực', nhưng tại sao cái đầu mình nó không nghe lời?"

"Tại sao mình lại tự làm khổ mình thế này? Tại sao chuyện bé tí mà mình cứ xé ra to?"

Bạn lờ mờ nghĩ rằng, có lẽ mình bị bệnh tâm lý, hay số mình nó khổ, hay mình yếu đuối kém cỏi hơn người khác. Thế là bạn lao đi tìm cách "khống chế" nó.

Cuối cùng, sau khi bỏ ra cả đống tiền đi trị liệu, đi retreat, hay đơn giản là cố gắng nhậu nhẹt, xem phim để "quên đi". Bạn phát hiện ra, càng cố quên thì nó càng quay lại mạnh hơn.

Những lời khuyên như "hãy buông bỏ đi", "nghĩ thoáng lên", "cố gắng lên nghe thì hay nhưng vào tai bạn thì trôi tuột, hoàn toàn vô dụng.

Bạn bỏ cuộc, chấp nhận sống chung với "lũ", chấp nhận mình là một kẻ hay lo âu (overthinker) mãn tính.

Một ngày đẹp trời, bạn vô tình xem được bài giảng của Dr. Joe Dispenza. Tò mò bạn vào xem thử và phát hiện ra... (nó thật sự wow)

Tất cả sự dằn vặt, cố gắng ép bản thân vui vẻ trước giờ thất bại là tất yếu. Vì bạn đang chiến đấu với sai kẻ thù. Kẻ thù không nằm ở "tâm trí", mà nó nằm ở "cơ thể". Và hóa ra khoa học thần kinh đã có câu trả lời chính xác cho cái gọi là "nghiệp chướng" hay "tính cách" đó.

Bạn phát hiện ra lý do vì sao 95% nỗ lực thay đổi bản thân sẽ thất bại, và bạn hiểu chính bản thân mình đã là nạn nhân của chính cơ thể mình.

=====

Vừa nhấm nháp ly trà, bạn vừa rùng mình khi nghe về khái niệm:

- Cơ thể mới chính là tâm trí vô thức (The body is the unconscious mind).

Và dù đã trong ngành chữa lành này 6 năm nhưng cũng cảm thấy vô cùng phấn khích khi tiếp cận những điều này.

Trong video này, Tiến sĩ Joe Dispenza giải thích một quy trình sinh học đáng sợ: Mỗi khi bạn có một suy nghĩ (ví dụ: lo lắng về tiền bạc), não bộ sẽ tiết ra một loại hóa chất (neuropeptides) tương ứng, truyền tín hiệu cho cơ thể sản sinh ra hormone căng thẳng (Cortisol, Adrenaline).

Cơ thể bạn "tắm" trong đống hóa chất này. Nó quen dần. Nó bắt đầu "thích" cái cảm giác bồn chồn, tim đập nhanh, ruột gan nóng nảy đó.

Và đây là lúc quy luật "Nghiện Sự Tiêu Cực" kích hoạt.

Khi bạn cố gắng ngồi yên, cố gắng vui vẻ (tức là ngưng cấp thuốc Cortisol cho cơ thể), cơ thể bạn sẽ "lên cơn nghiện". Nó gào thét vì thiếu thuốc. Nó gửi tín hiệu ngược lên não bộ: "Ê, chán quá, lo lắng cái gì đi! Giận dữ ai đó đi! Buồn bã đi!".

Và não bộ, như một con rối ngoan ngoãn, bắt đầu vẽ ra những hình ảnh tiêu cực, những kịch bản thảm họa... CHỈ ĐỂ cơ thể có được liều thuốc hormone quen thuộc.

Não bạn lóe ra, hóa ra bạn không hề "suy nghĩ". Bạn đang "nhớ lại". Bạn đang dùng quá khứ để tái tạo lại cảm xúc cũ mèm. Bạn đang sống trong một vòng lặp kín: Suy nghĩ tạo cảm xúc -> Cảm xúc kích hoạt suy nghĩ.

Hóa ra 90% con người ta sống như những con robot sinh học, sáng dậy check điện thoại, uống cà phê, lo lắng về kẹt xe, khó chịu với sếp... lặp đi lặp lại để thỏa mãn cơn nghiện cảm xúc của cơ thể.

=====

Bài học từ những con nghiện: Khi khoa học dạy chúng ta về Overthinking

=====

Bạn tò mò về việc tại sao rất khó để thay đổi thói quen suy nghĩ.

Nghiên cứu chỉ ra rằng: "Các tế bào thần kinh kích hoạt cùng nhau sẽ liên kết với nhau" (Neurons that fire together, wire together).

Nếu 10 năm nay, ngày nào bạn cũng lo lắng, thì mạng lưới thần kinh "lo lắng" trong não bạn nó to như đường cáp quang internet quốc tế. Trong khi mạng lưới của sự "bình an" thì bé như sợi chỉ, lại còn đứt quãng.

Bạn phát hiện ra sự khác biệt không phải ở "hoàn cảnh bên ngoài", mà ở "phần cứng" trong não bộ.

Khi bạn Overthinking, đó không phải là bạn đang giải quyết vấn đề. Đó là lúc đường truyền cáp quang "lo lắng" đang chạy auto. Bạn đang vận hành ở chế độ "mặc định" (Default Mode Network).

Ngày nay, người ta cố gắng dùng ý chí (5% ý thức) để chống lại cơ thể (95% vô thức). Giống như lấy con kiến chặn đầu xe tải. Thua là cái chắc. Và chính tôi cũng nhận ra sau rất nhiều phiên thôi mien, tiềm thức là thứ quyết định hành động chứ không phải ý thức.

Bạn tiếp tục xem trong khi mồ hôi tay bắt đầu rịn ra vì thấy quá đúng.

Và bạn cũng thắc mắc, thế thì làm sao để cai nghiện được thứ thuốc độc này?

=====

Nghịch lý của sự thay đổi: Tại sao càng phân tích lại càng bế tắc?

Thông minh như bạn lập tức nhận ra, hình như mình đang chơi sai cách. Mình đang dùng chính cái bộ não bị bệnh để chữa bệnh cho nó.

Bạn hay ngồi phân tích: "Tại sao mình buồn? Tại sao nó lại đối xử với mình như thế?". Càng phân tích, não càng tiết ra nhiều hóa chất của sự đau khổ. Bạn đang tự tiêm thuốc độc cho mình mà cứ tưởng là đang tìm thuốc giải.

Vây đây là thứ bạn bắt đầu nghiện sự tiêu cực (cũng là lý do lớn nhất mà các than chủ tifm đến tôi, gỡ bỏ những suy nghĩ tiêu cực này)

Dr Joe Dispenza chỉ ra: "Bạn không thể chữa lành trong cùng một môi trường mà bạn đã mắc bệnh." ( Khi tôi học bác sĩ, thầy cũng tôi cũng nói: em không thể chữa cho bệnh nhân nếu họ không buông bỏ những điều khiến họ bị bệnh”)

Muốn thay đổi, bạn phải trở thành phiên bản "trưởng thành hơn" cơ thể của mình. Bạn phải học cách trở thành "Người Quan Sát" (The Observer) thay vì là "Người Chịu Đựng".

Đến lúc này thì bạn vò đầu ôm trán khi bàng hoàng nhận ra, đây mới là cái "gì đó" bạn luôn tìm kiếm trong các khóa thiền nhưng chưa ai giải thích rõ ràng về mặt sinh học như thế này. Bạn vội lấy sổ ra và hí hoáy ghi lại...

=====

Metacognition (Siêu nhận thức): Chìa khóa chiến thắng con quái vật Overthinking

Thông minh như bạn đã nhận thấy, khoảnh khắc bạn nhận ra mình đang Overthinking, đó chính là khoảnh khắc chiến thắng.

Bình thường bạn LÀ dòng suy nghĩ. Bây giờ bạn LÀ người đang NHÌN dòng suy nghĩ đó (một góc nhìn theo dạng chánh niệm - mindfulness)

Khi bạn tách mình ra khỏi suy nghĩ, bạn ngắt được dòng điện cung cấp cho mạng lưới thần kinh cũ. Nếu bạn không phản ứng cảm xúc với nó, mạng lưới đó sẽ teo dần đi theo nguyên tắc: "Use it or lose it" (Không dùng thì mất).

Não bạn kêu tanh tách khi phát hiện ra điểm mấu chốt: hóa ra không phải là "ngừng suy nghĩ" (điều không thể làm được), mà là "ngừng phản ứng cảm xúc" với suy nghĩ đó.

Giống như việc bạn cai thuốc lá. Khi cơn thèm đến, bạn không hút (không phản ứng), cơn thèm sẽ hành hạ bạn một lúc rồi biến mất. Mỗi lần bạn vượt qua cơn thèm, bạn đang làm suy yếu con quái vật.

Oke, tóm lại là cần xác định rõ game mình đang chơi là "Cai nghiện sinh hóa", chứ không phải là "Giải quyết rắc rối đời thường" => Bùm, vậy thì cai thế nào?

Bạn vội vàng giở sổ sang trang mới, ghi rõ to 2 chữ "Bí kíp" rồi xem tiếp.

====

Làm sao để chuyển từ game "Nô lệ cảm xúc" sang game "Làm chủ tâm trí"?

Bước 1: Nhận diện "Cơn nghiện"

Khi cơn Overthinking ập đến, thay vì cuốn theo nội dung câu chuyện (chuyện tiền, chuyện tình...), hãy dừng lại và nói: "À, cơ thể mình đang lên cơn nghiện Cortisol. Nó đang đòi thuốc."

Đừng tin vào những gì não bộ nói lúc này. Nó đang lừa bạn để lấy thuốc đấy.

Bước 2: Ngắt mạch (Pattern Interrupt)

Đừng ngồi im một chỗ. Đứng dậy. Đi bộ. Hít thở sâu. Tắm nước lạnh. Làm bất cứ thứ gì để phá vỡ trạng thái vật lý hiện tại. Đừng để cơ thể nằm im hưởng thụ đóng hóa chất đó.

Bước 3: Chấp nhận sự khó chịu (The River of Change)

Từ con người cũ (hay lo âu) sang con người mới (bình an), bạn phải lội qua một dòng sông gọi là "Sự Thay Đổi". Nước sông này rất lạnh, rất khó chịu.

Cơ thể sẽ gào thét, bạn sẽ thấy bứt rứt, trống rỗng. Đó là dấu hiệu TỐT. Đó là dấu hiệu các nơ-ron thần kinh cũ đang chết đi.

Hãy ăn mừng vì sự khó chịu đó.

Bước 4: Tái định hình (Mental Rehearsal)

Dành ra 10 phút mỗi ngày (tốt nhất là sáng sớm hoặc trước khi ngủ - lúc sóng não chậm) để hình dung: "Nếu mình là một người bình an, bản lĩnh, mình sẽ hành xử thế nào trước tình huống này?"

Khi bạn hình dung rõ nét và cảm nhận được cảm xúc bình an trước khi nó xảy ra, não bộ sẽ không phân biệt được đâu là tưởng tượng, đâu là thực tế. Nó sẽ bắt đầu xây dựng mạng lưới thần kinh mới.

Bước 5: Kiên trì lặp lại

Bạn mất 10 năm để xây dựng mạng lưới lo âu. Đừng mong phá nó trong 1 ngày. Mỗi lần bạn bắt được mình đang overthinking và kéo nó về hiện tại, đó là một lần bạn "nâng tạ" cho não bộ. Cơ bắp tinh thần sẽ to lên.

Sự thay đổi

Đến lúc này bạn đã thấm thía bài học: Người bình an không phải là người không có chuyện buồn. Họ là người làm chủ được hệ thống sinh hóa của mình. Họ hiểu mình đang chơi game nào:

+ Không đồng nhất mình với cảm xúc.

+ Quan sát cơn nghiện thay vì thỏa mãn nó.

+ Tự tạo ra hóa chất hạnh phúc (Dopamine, Serotonin) bằng sự biết ơn và hình dung, thay vì chờ đợi ngoại cảnh.

Chúc mừng bạn đã sở hữu bài học mà những bậc thầy thiền định hay những CEO xuất chúng đều nắm được, bí mật của việc áp dụng khoa học thần kinh vào làm chủ tâm trí. Và tôi cũng rất hâm mộ Dr Joe Dispenza, người có thể coi là đặt nền móng cho mảng thay đổi tâm trí – kiến tạo cuộc đời.

Giờ đây bạn hiểu sâu sắc rằng "Nghiệp" thực ra là những thói quen sinh hóa (các hormone chi phối). Và bạn hoàn toàn có quyền năng để thay đổi nó – tất nhiên khi và chỉ khi bạn muốn thay đổi.

Chỉ có điều là 99% người vẫn đang để cơ thể điều khiển cuộc đời mình (giống bạn trước khi đọc bài này). Chỉ có 1% nhận ra và bắt đầu hành trình "cai nghiện", và có bạn trong số đó. Hihi.

Bên dưới là video (link trong comment) giải thích chi tiết hơn về cơ chế này. Xem nó có thể hơi "xoắn não" lúc đầu nhưng có thể cứu vớt những đêm mất ngủ còn lại của bạn. Bạn sẽ xem chứ?

Comment "Sẵn sàng" nếu có. Và bình luận điều bạn tò mò tôi sẽ giải đáp thông qua kinh nghiệm 5 năm làm trị liệu tinh thần của mình (và thậm chí nếu muốn tôi sẽ tặng bạn một bản thôi mien giảm stress – giảm lo nghĩ đã có cả triệu lượt nghe của tôi)

Hãy lưu lại bài này, vì chắc chắn ngày mai, con quái vật Overthinking sẽ quay lại, và bạn sẽ cần đọc lại nó để nhớ ra mình phải làm gì.

Hoàng Minh, 5/12/2025