Để mọi người hiểu rõ hơn về quy trình này, trước tiên chúng ta phải phổ biến một từ: SEIGNIORAGE.
Seigniorage là gì?
Giả sử tôi bỏ ra 1000 vnd để mua giấy, mực...sau đó tôi in ra tờ tiền mệnh giá 500.000 vnd. Phần chênh lệch ở giữa là 499.000 và 499.000 này được gọi là "thuế đúc tiền".
Chi phí để in một mệnh giá tiền ở mỗi quốc gia thấp hơn nhiều so với giá trị của chính loại tiên đó, sự khác biệt được gọi là "seigniorage".
Chúng ta chỉ có thể nói rằng: Một chính phủ luôn có trách nhiệm là sẽ không in tiền bừa bãi, nếu không sẽ dẫn đến tình trạng giá cả tăng chóng mặt, lạm phát trầm trọng và cuối cùng tiền không bằng giấy.
Ví dụ Zimbawe đã trải qua lạm phát rất nghiêm trọng, một đống tiền không mua được 1 cuộn giấy vệ sinh. Quả là giấy đắt hơn tiền.
Khi điều đó xảy ra, không chỉ nền kinh tế của cả nước sẽ rối loạn, mà xã hội cũng rối ren, chế độ sẽ bất ổn. Điều này hoàn toàn đi ngược lại lợi ích của giai câp thống trị.
Vì vậy, miễn là không có chiến tranh nghiêm trọng sảy ra, hoặc bất ổn chính trị hoặc bất ổn kinh tế ở một quốc gia, chính phủ sẽ không in tiền một cách bừa bãi. Tuy nhiên, chúng ta đều biết rằng có rất nhiều quốc gia bất ổn về chính trị và kinh tế trên thế giới.
Ví dụ Venezuela bất ổn về kinh tế, Afghanistan bất ổn về chính trị. Khi có bất ổn về kinh tế và chính trị nó sẽ bất ổn về tiền tệ.
Hãy bắt đầu với tác động của bất ổn chính trị đối với tiên tệ, điều gì xảy ra với tiền tệ khi một quốc gia bất ổn về chinh trị?
Ví dụ, Syria và Libya vẫn đang trong nội chiến, và không ai dám đảm bảo rằng chế độ hiện tại của họ có thể tồn tại, và trong hoàn cảnh như vậy, ai dám dự trữ tiền tệ của họ trên quy mô lớn?
Chính phủ chỉ có thể in tiền trên quy mô lớn để mua sắm vật dụng của dân thường để duy trì chien tranh, thực ra việc này không khác gì ăn cươp, nhưng nó tương đối “văn minh” hơn.
Vì vậy, khi chế đô của một quốc gia không ổn định, người dân thường không dám nắm giữ một lượng lớn đồng tiền của mình.
Sau khi nói về tác động của bât ổn chính trị đối với tiền tệ, chúng ta hãy nói về điều gì xảy ra đối với bât ổn kinh tế?
Ví dụ, Venezuela là nước xuất khẩu năng lượng và dầu mỏ, nó là ngành trụ cột và là một phần quan trọng của nền kinh tế. Venezuela chủ yếu dựa vào xuất khẩu dầu để đổi lấy ngoại tệ, sau đó mang ra thế giới để mua những hàng hóa mà nước này không thể sản xuất.
Vì dầu mỏ là ngành công nghiệp trụ cột của Venezuela nên mức giá dầu có liên quan trực tiếp đến nền kinh tế Venezuela. Khi giá dầu cao, Venezuela có đủ ngoại hối để mua hàng hóa trên thế giới, khi giá dầu giảm mạnh, Venezuela không có đủ ngoại hối để mua hàng của các cuốc gia khác.
Khi Venezuela không có đủ ngoại hối để mua những mặt hàng cần thiết cho cuộc sống, người dân trong nước sẽ sử dụng đồng nội tệ để mua những mặt hàng nội địa cực kỳ hạn chế, điều này sẽ khiến giá cả tăng nghiêm trọng.
Vì vậy, khi một quốc gia bât ổn về chính trị và kinh tê thì đồng tiền của quốc gia đó cũng không ổn định.
Đối với một quốc gia. Ngay cả khi đồng tiên quốc gia không ổn định, người dân vẫn phải sử dụng nó, bởi vì chính phủ sẽ băt bạn phải sử dụng nó, nếu không (nòng súng chĩa vào đầu bạn).
NHƯNG THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ THÌ SAO ?
Afghanistan bất ổn về chính trị và Venezuela bất ổn về kinh tế, nếu hai quốc gia này muốn làm ăn với nhau thì sao?
Một doanh nhân người Afghanistan bán hàng cho Venezuela, anh ta có muốn lấy tiền của Venezuela không? Và ngược lại một doanh nhân Venezuela bán hàng cho Afghanistan anh ta có muốn lấy tiền Afghanistan không?
VÌ HỌ SỢ ĐỒNG TIÊN PHÍA BÊN KIA MẤT GIÁ NÊN KHÔNG GIÁM LẤY TIÊN, VIỆC BUÔN BÁN ĐƯƠNG NHIÊN KHÔNG THỂ TIẾP TỤC.
Tại thời điểm này sẽ có 3 sự lựa chọn.
1 Hàng đổi hàng.
2 Sử dụng vàng để trao đổi.
3 Sử dụng tiền của quốc gia khác để giao dịch.
Trong 3 sự lựa chọn này thì 1 và 2 sẽ không thể hiêu quả bởi nếu hiêu quả thì đã không có sự xuất hiện đồng tiên.
Cuối cùng chỉ có thể là lựa chọn thứ 3.
Sau chiến tranh thế giới thứ 2, Hoa Ky đã trở thành một quốc gia hùng mạnh nhất thế giới, với sức mạnh chinh trị, kinh tế và quân sự rất mạnh nên đồng tiên của nước này cũng ổn định nhất.
Doanh nhân Venezuela và Afghanistan không tin tưởng tiền của nhau họ chỉ có thể nói với nhau rằng chúng ta sử dụng tiền usd được không? Nhất chí!
KẾT QUẢ LÀ HAI BÊN GIAO DỊCH BẰNG ĐÔ LA MỸ.
Nhưng ở đây đăt ra câu hỏi: ĐÔ LA CỦA HỌ ĐẾN TỪ ĐÂU?
Đúng vậy, trước tiên họ chỉ có thể bán hàng hóa của mình cho Hoa Ky, lấy đô la từ Hoa Ky, và sau đó họ giao dịch với nhạu bằng đô la.
Bằng cách này, có một hiện tượng: HOA KỲ CÓ THỂ MUA MỘT SỐ LƯỢNG LỚN HÀNG HÓA TỪ VENEZUELA VÀ AFGHANISTAN MIỀN LÀ HOA KỲ IN ĐÔ LA.
Hoa Kỳ in tờ mệnh giá 100 đô la với giá 1 đô la, sau đó trao đổi hàng hóa tri giá 100 đô la với Afghanistan hoặc Venezuela, thu được 99 đô la, được gọi là seigniorage. (thu nhập)
Làm ăn vơi nhau thì chắc chắn họ cần phải dự trữ thêm một số đô la làm thanh khoản, để đồng đô la trở thành đồng tiên dự trữ của Venezuela và Afghanistan.
Đây chỉ là lấy ví dụ từ 2 quốc gia, và trên thế giới có rất nhiều quốc gia đã sử dụng đồng usd làm giao dịch ngoại thương của mình.
Do vậy, nhu cầu về đô la của thế giới rất lớn.
Hơn nữa, với sự phát triển ngày cang sâu rộng của toàn cầu hóa, quy mô thương mại xuyên biên giới ngày càng trở nên lớn hơn và các quốc gia ngày càng cần nhiều đô la hơn, và Hoa Ky đã thu được rất nhiều tiền từ nó miễn là Mỹ in 100 đô la, Mỹ có thể kiếm được 99 seigniorage.
Mỹ kiêm được bao nhiêu "seigniorage" mỗi năm trên thế giới?
MỘT NGHIÊN CỨU NĂM 2018 THỐNG KÊ VÀO KHOẢNG 5000 TI USD MÔI NĂM.
Qua những phân tích trên, chúng ta sẽ biêt rằng nhiều nước chọn đồng đô la My là đồng tiên giao dich cho thương mại xuyên biên giới, vì nghĩ rằng đô la Mỹ là đồng tiền ỔN ĐỊNH, vậy đây có phải là lý do duy nhất?
Tất nhiên là không!
Trong quá trình này, còn có kế hoach có chủ đích của Hoa Ky: Ngoài việc đồng đô la là đồng tiền ổn định, Hoa Kỳ còn sử dụng các biên pháp cưỡng chế để buôc thế giới sử dụng đồng đô la.
Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, chinh trị và kinh tế của tất cả các nước trên thế giơi vẫn còn rất hỗn loạn, họ không tin tưởng vào đồng tiên của nhau, và Hoa Kỳ, với tư cách là quốc gia hùng manh nhất lúc bấy giờ, rất hùng mạnh về chính tri, kinh tế và về mặt quân sư, vì vậy vào năm 1944, Hoa Kỳ đã kêu gọi 44 quốc gia tổ chức Hội nghị Tài chính và Tiền tệ Liên hợp quốc tại Bretton Woods, New Hampshire, Hoa Kỳ, và thiết lập một hệ thống tiền tệ quốc tê tập trung vào đồng đô la, đó là "Bretton Woods".
Sức mạnh chính tri, kinh tế và quân sự của Hoa Kỳ rất mạnh, nhưng không ai có thể đảm bảo rằng nền chính tri của Hoa Kỳ sẽ luôn ổn đinh, không ai có thể đảm bảo rằng nền kinh tế Hoa Ky sẽ không có vấn đề gì, và không ai có thể đảm bảo rằng Hoa Kỳ sẽ không in tiền một cách bừa bãi để đồng đô la mất giá ..
Để xóa tan mối lo ngại của tất cả các nước trên thế giới, Hoa Kỳ đã “long trọng” hứa với thê giới: Bất kỳ quốc gia nào, và vào bất kỳ thời điểm nào cũng có thể đổi 35 USD lấy 1 ounce vàng tại Hoa Kỳ và đây là nội dung cốt lõi của hệ thống "Bretton Woods".
(Hoa Kỳ sở hữu hơn 75% tổng dự trữ vàng của tất cả các quốc gia trên thế giới vào thời điểm đó, và hầu như tất cả vàng trên thê giới đều chảy về Hoa Kỳ thông qua hai cuộc chiến tranh thế giới).
Với cam kết này của Hoa Kỳ, các quốc gia trên thế giới có thể coi đô la Mỹ như một loại tiền tê quốc tế một cách an toàn: Nếu một ngày bạn không muốn đô la My hoặc có quá nhiều đô la Mỹ trong nước, bạn có thể lấy đô la Mỹ đến Hoa Kỳ và đổi chúng lấy vàng bất cứ lúc nào.
NHƯNG CHỈ HƠN 20 NĂM SAU HỆ THỐNG "BRETTON WOOD" NÀY SUP ĐỔ.
Tại sao?
Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Hoa Kỳ đã thiết lâp địa vị của đồng đô la Mỹ như một loại tiền tê quốc tế thông qua hệ thống "Bretton Woods", nhưng sau đó sự bá quyên giữa Hoa Kỳ và Liên Xô bắt đầu.
Trong quá trình bá quyền Xô-Mỹ, hai bên tiến hành đối đầu toàn diện, trong quá trình đó, Mỹ phát động chiến tranh Triều Tiên và chiên tranh Việt Nam, tiêu tốn rất nhiều tiền của.
Đặc biệt, Mỹ bị sa vào vũng lầy của Chiến tranh Việt Nam gần 20 năm (1955 - 1975) đã không ngừng tiêu hao sức lực của Mỹ.
Để giữ cho cuôc chiến tiếp diễn, Hoa Kỳ chỉ có thể tiếp tục in đô la để mua các vật liệu khác nhau trên thế giới ...
Sau đó, mọi người đều thấy Hoa Kỳ đã in quá nhiêu đô la, và họ sợ Hoa Ky không thể thực hiên "lời hứa" đổi vàng cho họ, nên một số lượng lớn các nước bắt đầu đổi đô la của họ để lấy vàng ở Hoa Kỳ: Sau khi thành lâp hệ thống Bretton Woods, Hoa Kỳ sở hữu 21.800 tấn vàng vào thời điểm đó, Vì Hoa Kỳ đã in rât nhiều đô la trong quá trình chiến tranh Triều Tiên và chiến tranh Việt Nam. Các nước châu Âu sợ rằng Hoa Kỳ sẽ không thể đổi vàng cho họ, vì vậy họ bắt đầu đổi đô la lấy vàng ở Hoa Kỳ ...
Đến năm 1970, dự trữ vàng của Hoa Ky đã giảm hơn một nửa còn 9838 tấn.
Lúc này Hoa Kỳ bắt đầu đổi ý, không đanh đổi!
Nếu Hoa Kỳ tiếp tuc đổi nó, vàng ở Hoa Kỳ sẽ được đổi cho tât cả.
Vào tháng 8 năm 1971, chính quyền Nixon của Hoa Ky tuyên bố răng họ sẽ ngừng thực hiện nghĩa vụ của các chính phủ nước ngoài hoặc các ngân hàng trung ương trong việc đổi đô la Mỹ lấy vàng ở Hoa Kỳ. Vào tháng 12 năm 1971, được đánh dấu băng thỏa thuận Smithsonian, đồng đô la Mỹ giảm giá, chông lại vàng và Cục Dự trữ Liên bang từ chối trao đổi vàng với các ngân hàng trung ương nước ngoài.
Tại thời điểm này, hệ thống "Bretton Woods" chính thức sụp đổ.
Khi một lượng lớn đô la Mỹ chảy sang Mỹ và mua hàng hóa từ Mỹ sẽ tạo ra tình trang “ Tiền nhiều và hàng hóa ít ”, và giá cả hàng hóa sẽ tăng manh: Trong thời gian từ năm 1973 đến năm 1983, Mỹ chỉ số giá cả tăng bình quân 10% / năm.
Đồng đô la My đã tách khỏi vàng và các nước có dự trữ lớn đô la Mỹ bị thiêt hại năng nề, nhưng tại sao các nước trên thế giới vẫn coi đồng đô la Mỹ là tiên tệ quốc tế?
Bởi vì trong quá trình này, Hoa Kỳ đã làm được một điều nữa:
ĐỒNG ĐÔ LA NEO VÀO DẦU.
Năm 1974, Mỹ buộc Ả Rập Xê Út phải ký một thỏa thuân: Các nước khác trên thê giới muốn mua dầu của Ả Rập Xê Út phải dùng đô la để mua đây chính là nguồn gốc của đồng tiên "petrodollar".
THỎA THUẬN CHỦ YẾU GỒM 2 PHẦN:
THỨ NHẤT, Hoa Ky bán vũ khi quân sự cho Ả Rập Xê Út, đồng thời bảo vê Ả Rập Xê Út khỏi sự hung hăng của Israel.
Ai cũng biết My cực kỳ ủng hộ Israel trên trường quôc tế, nhiều người không hình dung được tại sao Mỹ lại thiên về Israel nên mới bia ra "thuyết âm mưu Do Thái" Do Thái kiểm soát nước Mỹ nên Mỹ Các quốc gia rất ủng hộ Israel?
Trên thực tế, Mỹ chỉ lợi dụng Israel để đạt đươc các mục tiêu chiến lươc của riêng mình: Lãnh thổ của Israel rất nhỏ (một tên lửa đủ để xuyên thủng toàn bộ Israel), và nước này cần phải mở rông lãnh thổ và củng cố chiều sâu để tối đa hóa an ninh quốc gia. Nhưng My không cho Israel mở rộng lãnh thổ nên Israel phải dựa vào Mỹ để tránh bị các nước Ả Rập thôn tính - nếu không có sự hô trợ của My thì Israel không thể đanh thắng các nước Ả Rập.
THỨ HAI, viêc mua dầu của Ả Rập Xê Út phải được thanh toán băng đô la My.
Do Israel rất hùng manh với sự hỗ trợ của Hoa Ky nên các nước Ả Râp đã phát đông “bốn cuộc chiến tranh Trung Đông” và đều thất bai.
Nếu Ả-rập Xê-út không đồng y với yêu cầu của My rằng "dầu của Ả-rập Xê-út phải được định giá và thanh toán bằng đô la Mỹ", thì Mỹ sẽ cho phep, hoặc thậm chí ủng hộ việc Israel xâm pham lãnh thổ của Ả-râp Xê-út.
Dầu mỏ là máu của ngành công nghiêp, không có dâu mỏ thì về cơ bản không có cách nào cho ngành công nghiêp phát triển.
Kết quả là các nước dự trữ đô la không dám bán đô la với số lương lớn, vì họ phải giữ đô la để mua dầu.
Hoa Quốc Phong, 30/05/2023
0 Nhận xét